शिंग्रोबा धनगरासारखेच एक "उपेक्षित कुंभार्ली घाटाचे संशोधक सोनू धनगर".

शिंग्रोबा धनगरासारखेच एक "उपेक्षित कुंभार्ली घाटाचे संशोधक सोनू धनगर".

दुर्लक्षित मेंढपाळ आदिम संस्कृती व उपेक्षित मेंढपाळ.

सुंबरान मांडिल गा, बिरू माझ्या देवाला ।

धरतरी मातेला गा, मेघराया पित्याला ।

चंद्र-सुर्य बंधुच गा, किसना-कोयना भनिला ।

कोणत्याही बाह्य साधनांशिवाय कळणारी अवघ्या सृष्टिची एक भाषा असून याचेही ज्ञान उमगते. ही भाषा प्रकृतीपुत्राला पशू-पक्ष्यांची भाषा शिकवत,वारा-पाण्याची दिशा दाखवते,झाडाझुडपांचे- मुळ-फांदिचे गुणधर्म दाखवते,अवघ्या संस्कृतीच्या मुळाशी घेऊन जात असते. आदिम संस्कृतीत मेंढपाळ समाजांनी डोंगर-दर्र्यात,रानात, जंगलात,शेतात आणि माळरानात थेट वाटा वर्षानुवर्षे पायाखाली घातल्या आणि त्यांच्या या पाऊलवाटांनी आजच्या सडका आणि घाटमाथ्यावरचे वळण-वाकणाचे रोडमॅप बनवले होते. हे आज जगमान्य सर्वश्रुत आहे.

शिंग्रोबा धनगरासारखेच एक "उपेक्षित कुभार्ली घाटाचे संशोधक सोनू धनगर".

कुभार्ली घाट-जागतिक वारसा स्थानात नोंद झालेल्या पश्चिम घाटातील एक प्रमुख घाट म्हणजे कुभार्ली घाट. हा घाट चिपळून-कराड-सातारा-पुणे-बेंगलोर या शहरांना जोडतो.या घाटातील सर्वोच्च ठिकाण घाटमाथा म्हणून ओळखले जाते. कोकण व घाटांना जोडणारा हा केंद्रबिंदू असून प्रचंड वेगाने वाहणारे थंडगार वारे,सूर्यास्ताप्रसंगी दिसणारे नयनरम्य दृश्य अनुभवण्याचा विलक्षणीय आनंद येथे घेता येतो. कोयना अभयारणयाच्या पार्श्वभूमीवरील वनराईमुळे निसर्ग डोळ्यांचे पारणे फेडतो.

मौर्य व मुघलांच्या पूर्वीपासून व्यापारी दळण-वळणाचा मार्ग म्हणून प्रसिध्द असलेल्या रत्नागिरी जिल्ह्याच्या नव्हे तर भारताच्या प्रयटन व्यवसायात महत्वाची भुमिका बजावणार्र्या या कंभार्ली घाट परिसरात एकेकाळी मोठी बलशाली व संस्कृती संपन्न राज्यव्यवस्था नांदत होती. ब्रिटीशांनी येथील "सोनू धनगराच्या" मदतीने घाटरस्ता मार्ग काढला. त्यानंतर सोनू धनगराला ठार मारण्यात आले. आजरोजी सोनू धनगराची समाधी त्याठीकाणी आपणास दिसते. वाटसरू अथवा प्रवासी कोणीही असो या वळणावर हुतात्मा सोनू धनगराला नमस्कार करून पुढे होतात.

- ए.एस.पुकळे 

February 1, 2015 at 3:01pm ·